Win-win voor landbouw én natuurherstel in de Vechtplassen
Gebied bij Kortenhoef. Foto: Cor Salverius
Over Crkls
In de afgelopen decennia is het landbouwkundig onderzoek in Nederland enorm versplinterd en uit elkaar gegroeid. En ja, boeren hebben vertrouwen in onderzoek, maar hun vertrouwen is niet onvoorwaardelijk. Ook sluit het onderzoek niet altijd goed aan op de urgente problemen waarmee boeren worstelen in de praktijk.
De initiatiefnemers van Crkls: Misset Uitgeverij, BO Akkerbouw, Wageningen University & Research, Aeres Hogeschool en Groen Kennisnet willen hier wat aan doen voor een toekomstbestendige landbouw in Nederland die nu voor grote uitdagingen staat.
Het kennisplatform Crkls wil het kaf van het koren scheiden en bewezen kennis gemakkelijk vindbaar maken voor boeren op een plek. De resultaten van alle onderzoeken en praktijkproeven in Nederland worden verzameld en door een onafhankelijke redactie beoordeelt en op een uniforme en compacte wijze gepubliceerd.
Het onderzoek is meerjarig uitgevoerd zonder herhalingen. De resultaten bevatten geen statistische onderbouwing. Het is daarmee matig betrouwbaar.
Samenwerking van boeren met Natuurmonumenten: In het maatschappelijk debat staan natuur en landbouw vaak tegenover elkaar. Gefaciliteerd door Wij.land laat dit project zien dat Natuurmonumenten en boeren goed kunnen samenwerken. Boeren leerden natuurinclusief te boeren. Het gebied heeft een kwaliteitsimpuls gekregen, met meer biodiversiteit. Het werkplezier van boswachters en boeren is toegenomen, de boeren krijgen vaker langere pachtcontracten en/of meer grond. Van de acht boeren zijn vier boeren omgeschakeld naar biologisch en op 60 hectare wordt geen of minder kunstmest gebruikt.
Conclusies
Toename van de natuur op de meeste graslanden in de Ankeveense, Kortenhoefse, Loosdrechtse en Tienhovense plassen. Deze zijn onder andere rijker aan bloemen, vlinders en vogels.
Bodemherstel door geen of minder kunstmest, door bodemverbeterende maatregelen en door over te gaan van drijfmest naar vaste/ruige mest.
Minder afvoerkosten en meer organische stof door van natuurmaaisel bokashi te maken en uit te rijden (1.200 kuub) of te verwerken in de kleine kringloop (1.000 kuub).
Bij 3 boeren minimaal 20 extra weidedagen per jaar (waaronder stripgrazen) door omschakeling naar biologisch, ontwikkeling van natuurbedrijfsplannen en één gefaciliteerde bedrijfsverplaatsing.
Impuls in flora & fauna en biodiversiteit door het aanleggen van een natuurvriendelijke oever, een hoogwatersloot (voor weidevogels), beheer van slootkanten, uitvoering van een erfscan en inzaaien van kruiden (30 hectare).
Meer kennis van natuurinclusief bij boeren door het afronden van een natuurboerenopleiding of er mee bezig zijn.
Samenvatting
Het beschermde laagveengebied de Vechtplassen, tussen Amsterdam en Utrecht, is bijna 7.000 hectare groot. Het is een landschap van petgaten, legakkers en weidse plassen vol moerasvogels en laagveenplanten. Natuurmonumenten beheert een groot aantal graslanden in dit gebied. De meeste van deze graslanden worden verpacht aan boeren.
In 2017 is het vijfjarige project ‘Van pachter naar partner’ gestart.
De wens van Natuurmonumenten was om beter samen te werken met de pachtboeren om mooie natuurresultaten te behalen én boeren te stimuleren naar een natuurinclusieve bedrijfsvoering.
Het beschermde laagveengebied de Vechtplassen, tussen Amsterdam en Utrecht, is bijna 7.000 hectare groot.
Lees meer
Doel van het project
Door de samenwerking tussen Natuurmonumenten en boeren (pachters) te verbeteren, het herstel bewerkstellen van biodiversiteit van Natura 2000 gebieden én op het omliggende boerenland.
Aanpak
In dit project heeft Natuurmonumenten in de Vechtplassen met acht boeren (pioniers) de samenwerking geïntensiveerd, met hulp van Wij.land als derde partij. Een beweging is ingezet van de klassieke zakelijke verpachter-pachter verhouding naar een relatie gericht op samenwerking, op partnerschap.
Begonnen is met luisteren naar elkaar. Vervolgens zijn alle betrokkenen, boeren en boswachters, vanuit hun eigen wensen en voorkeuren aan de slag gegaan, zowel op de natuurpercelen als op de agrarische percelen. Dit heeft tot een kwaliteitsimpuls in het gebied geleid.
Er is nog veel te leren, waarbij Wij.land een mooie plek is om van elkaar en van anderen te leren.
Inspiratie
Bij vier boerderijen is inspiratie opgedaan; biologische boerderij Weidevol in Zwartsluis & presentatie bodemexpert René Jochems, Karel Kennis in Zundert, De Keizersrande in Deventer en Willem van der Linden in Tienhoven.
Ook kan dit project inspiratie bieden voor de vele gebiedsprocessen die lopen of worden opgestart.
Met de Impactscore laten we zien op welke bedrijfsactiviteiten de onderzoekresultaten
direct effect hebben. Een onderzoeksresultaat kan bijvoorbeeld leiden tot het gebruik
van minder gewasbeschermingsmiddelen of minder meststoffen. Dat vermelden we met een
korte toelichting.
Gezondheid bodem
Meer
Door de verschillende maatregelen die in het project zijn toegepast is de bodemgezondheid verbeterd.
Gebruik chemische middelen
Minder
Door omschakeling naar biologisch van vier bedrijven worden op deze bedrijven geen chemische gewasbeschermingsmiddelen meer gebruikt.
Gebruik kunstmest
Minder
Op ongeveer 60 hectare heeft één gangbaar bedrijf de kunstmest afgebouwd naar geen of minder dan 20 kilogram per hectare.
Betrouwbaarheidsscore:
Het onderzoek is meerjarig uitgevoerd zonder herhalingen. De resultaten bevatten geen statistische onderbouwing. Het is daarmee matig betrouwbaar.
