Weerbare teeltsystemen in open teelten kansrijk in 2030 of eerder
Volledig onderzoeksrapportWeerbare teeltsystemen in open teelten kansrijk in 2030 of eerder
Over Crkls
In de afgelopen decennia is het landbouwkundig onderzoek in Nederland enorm versplinterd en uit elkaar gegroeid. En ja, boeren hebben vertrouwen in onderzoek, maar hun vertrouwen is niet onvoorwaardelijk. Ook sluit het onderzoek niet altijd goed aan op de urgente problemen waarmee boeren worstelen in de praktijk.
De initiatiefnemers van Crkls: Misset Uitgeverij, BO Akkerbouw, Wageningen University & Research, Aeres Hogeschool en Groen Kennisnet willen hier wat aan doen voor een toekomstbestendige landbouw in Nederland die nu voor grote uitdagingen staat.
Het kennisplatform Crkls wil het kaf van het koren scheiden en bewezen kennis gemakkelijk vindbaar maken voor boeren op een plek. De resultaten van alle onderzoeken en praktijkproeven in Nederland worden verzameld en door een onafhankelijke redactie beoordeelt en op een uniforme en compacte wijze gepubliceerd.
Ga naar de inhoud
Onderzoeksinstituut: Wageningen University & Research
Locatie: n.v.t.
Periode: 2022
Gefinancierd door: Ministerie LNV
Status onderzoek: Afgerond
Bodemsoort: n.v.t.
Betrouwbaarheidsscore:
Niet van toepassing
Weerbare teeltsystemen gericht op preventie van ziekten, plagen en onkruiden vormen de basis van een toekomstbestendige landbouw in Nederland. In een inventarisatie kwamen zestien innovatieve teeltconcepten naar voren die aan de eisen van de toekomstvisie 2030 (LNV) voldoen: 1) weerbaar maken van gewas en teeltsystemen, 2) verbinden van landbouw en natuur en 3) nagenoeg geen emissies en 4) nagenoeg geen residuen op producten. De teeltconcepten zijn kansrijk voor de praktijk in 2030 of eerder.
Conclusies
- Teeltconcepten waarbij de levenscycli van zieken en plagen worden onderbroken zijn: 1) sensing, AI en robotisering, 2) nieuwe gewasrotaties, 3) hernieuwbare mulch, 4) induceren plantweerbaarheid, 5) timing zaai/teeltperiode en 6) smart drainage/irrigatie systemen.
- Teeltconcepten met continuïteit van natuurlijke vijanden en antogonisten zijn: 7) meegeven van natuurlijke vijanden/antogonisten met plantmateriaal, 8) meng-, en 9) strokenteelt, 10) alleycropping, 11) agrobiodiversiteit- en 12) functionele ecosystemen.
- Teeltconcept met voorkomen van verspreiding van ziekten en plagen: 13) compartimenteren van de teelt.
- Teeltconcepten waarbij overdracht/vestiging van ziekten en plagen worden voorkomen: 14) lineaire teelt en 15) sturing op microklimaat.
- Teeltconcept met gerichte bestrijding van ziekten en plagen: 16) bemonstering/analyse van lucht en water.
Samenvatting
De Nederlandse land- en tuinbouw zal in 2030 gebaseerd zijn op een duurzame productie met weerbare planten en weerbare teeltsystemen, waardoor ziekten en plagen veel minder kans krijgen. Het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen zal zoveel mogelijk worden voorkomen. (Toekomstvisie gewasbescherming 2030 en vigerende uitvoeringsprogramma van LNV).
Lees meer
Doel project
Inventariseren van relevante kansrijke innovatieve teeltconcepten gericht op het onderdrukken van ziekten, plagen en onkruiden die in het binnen- of buitenland in ontwikkeling zijn en in 2030 of zo mogelijk eerder, in Nederland in praktijk kunnen worden gebracht.
Methode
- Deskstudie door WUR-experts in samenwerking met sectorvertegenwoordigers.
- In deze samenvatting zijn de sectoren akkerbouw en opengrondsgroenteteelt belicht.
Toelichting teeltconcepten
- Sensing, AI en robotisering om vroegtijdig ziekten en onkruiden te herkennen en te beheersen. Beperkter ingrijpen, arbeidsbesparing en preventieve aanpak mogelijk.
- Nieuwe gewasrotaties inclusief groenbemesters met een ziekte, plaag en onkruid onderdrukkende werking. Verschillende onderzoeksprojecten lopen.
- Hernieuwbare ter voorkoming van ziekten, plagen en onkruiden door fysieke en chemische barrières op te werpen. Project Duurzame onkruidbeheersing.
- Induceren plantweerbaarheid (geïnduceerde resistentie tegen ziekten/plagen), bijvoorbeeld door micro-organismen of silicium.
- Timing van zaai/teeltperiode om te ontsnappen aan infectieuze perioden. Wordt al toegepast in de biologische landbouw en de vroege aardappelteelt.
- Smart drainage/irrigatie systemen. Maakt zeer efficiënt gebruik van water mogelijk en heeft een positief effect op de vermindering van schimmelziekten door ondergrondse irrigatie (het gewas blijft droger).
- Meegeven van natuurlijke vijanden/antogonisten met plantmateriaal. Biologische bestrijding van Rhizoctonia wordt in de praktijk op kleine schaal toegepast.
- Mengteelt (met twee varianten, volledig gemengd of per rij/enkele rijen). Veel toegepast zijn mengteelten van granen en leguminosen. Verhoging weerbaarheid, positief effect op resource efficiency en opbrengst.
- Strokenteelt (variant van intercropping). Voordelen van monocultuur blijven deels overeind. Reductie van ziekten en plagen en beïnvloeden van microklimaat. Verhoging biodiversiteit.
- Alleycropping is een variant van de strokenteelt met meerjarigen/houtigen (agroforestry). Voordelen van monocultuur blijven deels overeind. Veel praktische toepassingen in Frankrijk en Groot-Brittannië. Verhoging biodiversiteit.
- Functionele agrobiodiversiteit rondom het veld d.m.v. kruidenrijke akkerranden, heggen, hagen en slootbermbeheer. Benutten van reeds aanwezige natuurlijke vijanden en verhoging van de algehele biodiversiteit. Methode al redelijk beproefd en ingeburgerd.
- Creëren en actief beheer van ecosystemen in het veld inclusief de preventieve inzet van generalisten, het combineren van verschillende soorten vijanden en gedragsbeïnvloeding van natuurlijke vijanden en plagen. Reeds in de praktijk het gebruik van pyrethrumplanten tegen luis en phacelia tegen trips.
- Compartimenteren van de teelt: opdelen in kleinere fytosanitaire eenheden d.m.v. netten, zonnepanelen, hagen of andere levende scheiding. Verspreiding van plagen minder snel. Effecten op ziekten onzeker.
- Lineaire teelt i.p.v. circulaire teelt. Schoner uitgangsmateriaal uit weefselkweek of zaad. Voorkomen van overdracht van besmettingen. Snellere (resistentie) veredeling is mogelijk.
- Sturing op microklimaat, door een combinatie van teeltmaatregelen (o.a. gewasmengsel, bodembewerking, plantdichtheid) om plagen en ziekten te onderdrukken. Project Duurzame onkruidbeheersing.
- Bemonstering/analyse van lucht en water voor vroegtijdig herkenning ziektekiemen en beheer. Beperkter ingrijpen, arbeidsbesparing en preventieve aanpak mogelijk. Aan bruinrot detectie en detectieveldjes Phytophthora wordt onderzoek gedaan.
Impactscore
Met de Impactscore laten we zien op welke bedrijfsactiviteiten de onderzoekresultaten direct effect hebben. Een onderzoeksresultaat kan bijvoorbeeld leiden tot het gebruik van minder gewasbeschermingsmiddelen of minder meststoffen. Dat vermelden we met een korte toelichting.
Gezondheid bodem
In 2030 of eerder zal bij een duurzame productie met weerbare planten en weerbare teeltsystemen de bodemgezondheid hoger zijn.
Gebruik chemische middelen
In 2030 of eerder zal bij een duurzame productie met weerbare planten en weerbare teeltsystemen, waardoor ziekten en plagen veel minder kans krijgen het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen zero tot zeer laag zijn.
Gebruik kunstmest
In 2030 of eerder zal bij een duurzame productie met weerbare planten en weerbare teeltsystemen het gebruik van kunstmest zero of zeer laag zijn.
Gewasopbrengst
In de mengteelt (met twee varianten, volledig gemengd of per rij/enkele rijen) zal door verhoging van de weerbaarheid en het positieve effect op resource efficiency de opbrengst hoger zijn.
Betrouwbaarheidsscore:
Geen betrouwbaarheidsscore omdat het gaat om literatuuronderzoek/desk study.
