Wat zijn de beste maatregelen om koolstof vast te leggen?
Volledig onderzoeksrapportWat zijn de beste maatregelen om koolstof vast te leggen?
Over Crkls
In de afgelopen decennia is het landbouwkundig onderzoek in Nederland enorm versplinterd en uit elkaar gegroeid. En ja, boeren hebben vertrouwen in onderzoek, maar hun vertrouwen is niet onvoorwaardelijk. Ook sluit het onderzoek niet altijd goed aan op de urgente problemen waarmee boeren worstelen in de praktijk.
De initiatiefnemers van Crkls: Misset Uitgeverij, BO Akkerbouw, Wageningen University & Research, Aeres Hogeschool en Groen Kennisnet willen hier wat aan doen voor een toekomstbestendige landbouw in Nederland die nu voor grote uitdagingen staat.
Het kennisplatform Crkls wil het kaf van het koren scheiden en bewezen kennis gemakkelijk vindbaar maken voor boeren op een plek. De resultaten van alle onderzoeken en praktijkproeven in Nederland worden verzameld en door een onafhankelijke redactie beoordeelt en op een uniforme en compacte wijze gepubliceerd.
Ga naar de inhoud
Onderzoeksinstituut: Louis Bolk Instituut
Locatie: Nederland
Periode: 2022
Gefinancierd door: Ministerie van LNV
Status onderzoek: Afgerond
Bodemsoort: Zand en klei
Betrouwbaarheidsscore:
Niet van toepassing
Boeren kunnen via bodembeheer bijdragen aan het tegengaan van klimaatverandering. Door koolstof in hun bodem vast te leggen kunnen ze hun bodemvruchtbaarheid verbeteren en de wereld vooruit helpen. Maar wat is de beste manier om dit voor elkaar te krijgen?
Conclusies
- Voor veehouders op zandgronden is een maïs-grasklaver-wisselteelt het meest effectief om koolstof vast te leggen.
- Veehouders op kleigronden leggen de meeste koolstof vast door de leeftijd van hun grasland te verhogen.
- Voor akkerbouwers op zandgrond is de inzet van extra groenbemesters het meest effectief.
- Akkerbouwers op kleigrond leggen de meeste koolstof vast met meer rustgewassen in hun rotatie.
Samenvatting
CO2 in de lucht leidt wereldwijd tot klimaatverandering. Aanpassingen in bodembeheer kunnen koolstof vastleggen in de bodem en daarmee CO2 uit de lucht halen. Dit onderzoek berekent hoeveel koolstof vastgelegd kan worden in minerale bodems met verschillende maatregelen, en bespreekt met boeren hun praktijkervaringen bij de toepassing.
Lees meer
Akkerbouw
De maatregelen die de meeste koolstof vastleggen in de akkerbouw bleken (a) het gebruik van extra groenbemesters, (b) het inbrengen van meer rustgewassen in de rotatie, en (c) de inzet van vogelakkers. Ook effectief maar in mindere mate waren het achterlaten van gewasresten en de inzet van akkerranden. Niet-kerende grondbewerking legde geen koolstof vast. De hoeveelheid koolstof die vastgelegd wordt, verschilt voor zand- en kleigronden.
Veehouderij
In de veehouderij waren de meest effectieve maatregelen om koolstof vast te leggen (a) de leeftijd van het grasland verhogen en (b) de wisselteelt van maïs met grasklaver. Toediening van (drijf)mest en compost legt ook koolstof vast, maar in mindere mate. Over de inzet van kruidenrijk grasland was nog geen data beschikbaar.
Praktijkervaringen
De ervaringen van boeren met de maatregelen liepen uiteen. Op de korte termijn gaven sommige maatregelen inkomstenderving, hogere kosten, of meer werk. Anderzijds zagen boeren wel een verbetering in hun bodemkwaliteit, wat zich op de lange termijn uit kan betalen in hogere opbrengsten en minder droogtegevoeligheid.
Impactscore
Met de Impactscore laten we zien op welke bedrijfsactiviteiten de onderzoekresultaten direct effect hebben. Een onderzoeksresultaat kan bijvoorbeeld leiden tot het gebruik van minder gewasbeschermingsmiddelen of minder meststoffen. Dat vermelden we met een korte toelichting.
Gezondheid bodem
Meer: alle maatregelen dragen bij aan meer organische stof in de bodem.
Gebruik kunstmest
De koolstofvastlegging brengt ook nutriënten mee de bodem in die mineraliseren. Bovendien kan klaver N uit de atmosfeer binden, en vang-gewassen (groenbemesters) hergebruiken nutriënten die anders uitgespoeld waren.
Gebruik water
Minder: Sommige maatregelen leidden tot beter watervasthoudend vermogen, waardoor minder watertoediening nodig kan zijn in droge periodes.
Uitspoeling meststoffen
Het gebruik van vanggewassen om koolstof mee te binden voorkomt ook nutriëntenuitspoeling.
Uitstoot broeikasgassen
Koolstof wordt vastgelegd met bodembeheermaatregelen.
Kosten
Veel maatregelen leidden op de korte termijn tot hogere kosten.
Gewasopbrengst
De koolstofvastlegging leidt tot een beter bodemgezondheid en zou op lange termijn tot constantere en hogere opbrengsten moeten leiden.
Betrouwbaarheidsscore:
Geen betrouwbaarheidsscore omdat het gaat om literatuuronderzoek. Echter zijn de berekeningen uitgevoerd met een internationaal erkend koolstofmodel (RothC), maar het blijven schattingen.
