Ondergrondverdichting oplossen lastiger dan gedacht
Volledig onderzoeksrapportOndergrondverdichting oplossen lastiger dan gedacht
Over Crkls
In de afgelopen decennia is het landbouwkundig onderzoek in Nederland enorm versplinterd en uit elkaar gegroeid. En ja, boeren hebben vertrouwen in onderzoek, maar hun vertrouwen is niet onvoorwaardelijk. Ook sluit het onderzoek niet altijd goed aan op de urgente problemen waarmee boeren worstelen in de praktijk.
De initiatiefnemers van Crkls: Misset Uitgeverij, BO Akkerbouw, Wageningen University & Research, Aeres Hogeschool en Groen Kennisnet willen hier wat aan doen voor een toekomstbestendige landbouw in Nederland die nu voor grote uitdagingen staat.
Het kennisplatform Crkls wil het kaf van het koren scheiden en bewezen kennis gemakkelijk vindbaar maken voor boeren op een plek. De resultaten van alle onderzoeken en praktijkproeven in Nederland worden verzameld en door een onafhankelijke redactie beoordeelt en op een uniforme en compacte wijze gepubliceerd.
Ga naar de inhoud
Onderzoeksinstituut: Wageningen University & Research
Locatie: Lelystad en Vredepeel
Periode: van 2009 tot 2020
Gefinancierd door: PPS beter bodembeheer
Status onderzoek: Afgerond
Bodemsoort: Zavel en zand
Betrouwbaarheidsscore:
Bijna 50% van de Nederlandse landbouwgronden is verdicht. Verdichting van de bovenste laag is goed zichtbaar, maar ondergrondverdichting niet altijd. Terwijl het vergelijkbare problemen geeft. Klimaatverandering; veel neerslag afgewisseld met droge periodes, maken problemen als afspoeling en slechte infiltratie ernstiger. Wageningen University & Research deed binnen PPS Beter Bodembeheer onderzoek naar manieren om de structuur van de ondergrond te verbeteren.
Conclusies
- In de proef werkt NKG (niet kerende grondbewerking) niet beter tegen ondergrondverdichting dan ploegen.
- Bij NKG nam de opbrengst per jaar toe. Na zeven jaar was de opbrengst hetzelfde als bij ploegen.
- Net onder de bewerkingsdiepte was de structuur bij NKG slechter dan bij ploegen.
- In biologische rotaties met peen kan NKG netto tot €500/ha minder opleveren dan met ploegen.
- Bij een gangbare teelt zijn deze verschillen veel kleiner: van €10/ha meer tot €60/ha minder.
- Dit onderzoek was te klein om te bewijzen dat de combinatie NKG en natuurlijk herstel ondergrondverdichting vermindert.
- Er waren enkele aanwijzingen dat bij ploegen ondergrondverdichting beter hersteld was dan bij NKG.
Samenvatting
Ondergrondverdichting is een groot probleem in Europa. Effecten zijn lagere gewasopbrengsten door nat- en droogteschade en slechte infiltratie van water. Afspoelend water neemt weer nutriënten en resten van gewasbeschermingsmiddelen mee naar de sloot. Ondergrondverdichting is niet direct zichtbaar, en daardoor een sluipende oorzaak van problemen.
Lees meer
Proeven in Vredepeel en Lelystad
De onderzoekers hebben twee algemene maatregelen getest die samen verdichting moeten verhelpen:
- Een mechanische bewerking die verdichting voorkomt
- De bodem op natuurlijke wijze laten herstellen door krimp en zwel, en bodemorganismen
Ze testten met uitgebreide veldmetingen, laboratoriummetingen en modelberekeningen. Er zijn vier soorten grondbewerking getest in Vredepeel en Lelystad, op zand- en zavelbodems:
- Ploegen tot 22-25 cm diep, met één wiel in de open voor.
- NKG met tot 20cm cultiveren na de oogst (Lelystad) of voorjaar (Vredepeel).
- NKG zonder cultiveren met rijbanenteelt (Controlled Traffic Farming).
- Ondiep ploegen/ ecoploegen, niet in de open voor rijden, 10-15 cm.
De plotjes lagen al tussen de 7 en 10 jaar voor andere proeven. De metingen zijn momentopnames. Daarna is een model gebruikt dat de gewasgroei voorspelde voor de verschillende grondbewerkingen.
Resultaten vielen tegen
Er zijn geen duidelijke aanwijzingen dat NKG ondergrondverdichting vermindert, vergeleken met ploegen. Het natuurlijk herstel leek bij 25 centimeter ploegen zelfs het best te zijn.
De gewasopbrengsten nemen na een aantal jaar toe bij NKG. Dit bewijst wel dat er dingen veranderen in de bodem. De wetenschappers denken dat er meer bodemleven, een netwerk van macroporiën en een betere beschikbaarheid van nutriënten is.
Aanvullende informatie
Omdat NKG niet als beter of slechter uit het onderzoek is gekomen, is er geen reden om je bedrijfsvoering aan te passen.
Impactscore
Met de Impactscore laten we zien op welke bedrijfsactiviteiten de onderzoekresultaten direct effect hebben. Een onderzoeksresultaat kan bijvoorbeeld leiden tot het gebruik van minder gewasbeschermingsmiddelen of minder meststoffen. Dat vermelden we met een korte toelichting.
Gebruik energie
Door minder diep of niet te ploegen gebruik je minder energie.
Uitspoeling meststoffen
Door bodemverdichting te verhelpen voorkom je dat meststoffen afspoelen (niet uitspoelen).
Uitstoot broeikasgassen
Door minder diep of niet te ploegen gebruik je minder energie en stoot je minder broeikasgassen uit.
Kosten
NKG kost minder dan ploegen.
Gewasopbrengst
In veel gevallen zorgt NKG voor iets lagere opbrengst, vooral bij biologische teelt. De opbrengst neemt over de jaren wel toe en wordt dan gecompenseerd door de lagere kosten.
Betrouwbaarheidsscore:
Het onderzoek is meerjarig uitgevoerd zonder herhalingen. De resultaten bevatten een statistische onderbouwing. Het is daarmee betrouwbaar.
