Nitraatuitspoeling laag met rustgewassen én juiste bemesting
Volledig onderzoeksrapportNitraatuitspoeling laag met rustgewassen én juiste bemesting
Over Crkls
In de afgelopen decennia is het landbouwkundig onderzoek in Nederland enorm versplinterd en uit elkaar gegroeid. En ja, boeren hebben vertrouwen in onderzoek, maar hun vertrouwen is niet onvoorwaardelijk. Ook sluit het onderzoek niet altijd goed aan op de urgente problemen waarmee boeren worstelen in de praktijk.
De initiatiefnemers van Crkls: Misset Uitgeverij, BO Akkerbouw, Wageningen University & Research, Aeres Hogeschool en Groen Kennisnet willen hier wat aan doen voor een toekomstbestendige landbouw in Nederland die nu voor grote uitdagingen staat.
Het kennisplatform Crkls wil het kaf van het koren scheiden en bewezen kennis gemakkelijk vindbaar maken voor boeren op een plek. De resultaten van alle onderzoeken en praktijkproeven in Nederland worden verzameld en door een onafhankelijke redactie beoordeelt en op een uniforme en compacte wijze gepubliceerd.
Ga naar de inhoud
Onderzoeksinstituut: Wageningen University & Research
Locatie: Vredepeel, Nederland
Periode: van 2011 tot 2021
Gefinancierd door: BO Akkerbouw, minis. LVVN, TopsectorAgri & Food
Status onderzoek: Afgerond
Bodemsoort: Zand
Betrouwbaarheidsscore:
Op de zuidelijke zandgronden is 11 jaar lang op semipraktijkschaal een proef uitgevoerd in het kader van duurzaam bodembeheer. De effecten van niet kerende grondbewerking (NKG) en verschillende niveaus van organische stofaanvoer zijn in gangbare én biologische teeltsystemen gemeten. Uit het onderzoek blijkt onder andere dat goed organisch stofbeheer op zand mogelijk is met een lage uitspoeling (binnen de huidige bemestingsnormen). Goed bodembeheer vraagt wel kennis en ervaring van de telers.
Conclusies
- NKG is mogelijk op zandgrond zonder dat het extra’s oplevert of kost.
- Vruchtwisseling met veel rustgewassen (granen, groenbemesters en grassen) in combinatie met bemesting die rekening houdt met de mineralisatie uit gewasresten, groenbemesters en mest draagt bij aan een lage nitraatuitspoeling.
- Compost is positief voor koolstofvastlegging en opbrengst bij lage bodemvruchtbaarheid (heeft wel een verhogend effect op uitspoeling).
- Enkel kunstmest toepassen heeft een negatief effect op het organische stofgehalte en leidt tot lagere opbrengsten bij een aantal gewassen.
- De opbrengst bij het biologisch systeem benadert gangbaar in de jaren dat de ziekte- en plagendruk laag is (bij hoge ziektedruk is de opbrengst 20% tot 30% lager).
Samenvatting
Het unieke aan het project ‘Bodemkwaliteit op Zand’ is dat het de langjarige effecten van duurzame bodemmaatregelen en combinaties daarvan volgt. Het onderzoek kiest voor gewassen die in de regio veelvuldig voorkomen.
Doel onderzoek
In de praktijk de effecten van duurzame bodemmaatregelen op zuidoostelijke zandgronden leren kennen.
Lees meer
Momenteel in onderzoek
- NKG lijkt de stikstofuitspoeling te beperken. Onderzocht wordt of NKG werkelijk de stikstofuitspoeling beperkt.
- Wat gebeurt er met het bodemleven in de verschillende teeltsystemen en bodemmaatregelen?
Langetermijnvragen
- Verminderde grondbewerking: Wat doen extremere varianten zoals directzaai op bodemkwaliteit?
- Evenwicht: Wat doet compost met de nitraatuitspoeling op lange termijn? Wat doet kunstmest als enige meststof op bodemkwaliteit en opbrengst op lange termijn?
- Biologisch: Is dit teeltsysteem verder te optimaliseren met onder andere geschiktere (resistente) rassen of zijn er andere mogelijkheden om ziekten en plagen te beheersen? Kunnen we de bemesting rondzetten met alleen biologische mest en reststromen?
Aanvullende informatie
- Rapport: Effects of non-inversion tillage on ecosystem services on a sandy soil Results of the period 2011-2021 of the long-term experiment Soil quality on sandy soil in Vredepeel, the Netherlands. 2023. Auteurs | Wesselink, M., van Gestel, S., Uyttendaele, S.A.L., Saarloos, A., Brinkman, E.P., Kurm, V., Sprangers, T., Visser, J.H.M., Verstegen, H., and de Haan, J.J. WPR-OT 1040
- Rapport: Analyse van bodemmaatregelen: effecten op bodemfuncties en toepasbaarheid Integrale analyse van de resultaten uit de PPS Beter Bodembeheer. 2022. Auteurs | Selin Norén, I. Vervuurt, W. Bakker, N., Koopmans, C., Verstand, D., de Haan.
- Rapport: Bedrijfseconomische prestaties van bodemmaatregelen Opbrengstabiliteit en kosten-baten van bodemmaatregelen. 2022. Auteurs | William Bijker, Eva van der Burgt, Wim van den Berg & Isabella Selin Noren
- Rapport: Biologische teelt op een zuidelijke zandgrond: opbrengst, bemesting, bodemkwaliteit en stikstofverliezen. Resultaten van het biologische bedrijfssysteem van het project Bodemkwaliteit op zand in de periode 2000-2016. 2018. Janjo de Haan, Marie Wesselink, Wim van Dijk, Harry Verstegen, Willem van Geel, Wim van den Berg
- Rapport: Effect van organische stofbeheer op opbrengst, bodemkwaliteit en stikstofverliezen op een zuidelijke zandgrond: Resultaten van de gangbare bedrijfssystemen van het project Bodemkwaliteit op zand in de periode 2011-2016. 2018. Janjo de Haan, Marie Wesselink, Wim van Dijk, Harry Verstegen, Willem van Geel, Wim van den Berg
- Rapport: Bodemkwaliteit Op Zand: T nul meting bodem. Vaststellen uitgangssituatie door waarnemingen aan fysische, biologischeen chemische bodemparameters. 2014. J. Visser, J.R. van der Schoot, G. Korthals & J. de Haan
- Beter Bodembeheer
- PPS-Beter-Bodembeheer-Organische-stofaanvoer-zand.pdf
Impactscore
Met de Impactscore laten we zien op welke bedrijfsactiviteiten de onderzoekresultaten direct effect hebben. Een onderzoeksresultaat kan bijvoorbeeld leiden tot het gebruik van minder gewasbeschermingsmiddelen of minder meststoffen. Dat vermelden we met een korte toelichting.
Gebruik chemische middelen
In het biologische systeem worden geen chemische gewasbeschermingsmiddelen gebruikt.
Gebruik kunstmest
In het biologische systeem wordt geen kunstmest gebruikt.
Uitspoeling meststoffen
Vruchtwisseling met veel rustgewassen (granen, groenbemesters en grassen) in combinatie met bemesting die rekening houdt met de mineralisatie uit gewasresten, groenbemesters en mest draagt bij aan een lage nitraatuitspoeling.
Gewasopbrengst
De opbrengst bij het biologisch systeem benadert gangbaar in de jaren dat de ziekte- en plagendruk laag is (bij hoge ziektedruk is de opbrengst 20% tot 30% lager). Bij een lagere organischestof-aanvoer in het gangbare systeem blijft de opbrengst achter ten opzichte van een hogere organischestof-aanvoer.
Betrouwbaarheidsscore:
Het onderzoek is meerjarig uitgevoerd en in herhalingen. Het onderzoek is statistisch onderbouwd. Het onderzoek is zeer betrouwbaar.
