Jaarlijks in EU 400.000 ton waardevolle witlofwortels weggegooid
Volledig onderzoeksrapportJaarlijks in EU 400.000 ton waardevolle witlofwortels weggegooid
Over Crkls
In de afgelopen decennia is het landbouwkundig onderzoek in Nederland enorm versplinterd en uit elkaar gegroeid. En ja, boeren hebben vertrouwen in onderzoek, maar hun vertrouwen is niet onvoorwaardelijk. Ook sluit het onderzoek niet altijd goed aan op de urgente problemen waarmee boeren worstelen in de praktijk.
De initiatiefnemers van Crkls: Misset Uitgeverij, BO Akkerbouw, Wageningen University & Research, Aeres Hogeschool en Groen Kennisnet willen hier wat aan doen voor een toekomstbestendige landbouw in Nederland die nu voor grote uitdagingen staat.
Het kennisplatform Crkls wil het kaf van het koren scheiden en bewezen kennis gemakkelijk vindbaar maken voor boeren op een plek. De resultaten van alle onderzoeken en praktijkproeven in Nederland worden verzameld en door een onafhankelijke redactie beoordeelt en op een uniforme en compacte wijze gepubliceerd.
Ga naar de inhoud
Onderzoeksinstituut: Wageningen UR, ILVO
Locatie: België
Periode: 2019
Gefinancierd door: EU Horizon 2020, NWO, VLAIO
Status onderzoek: Afgerond
Bodemsoort: Alfisol (geclassificeerd volgens USDA)
Betrouwbaarheidsscore:
Witlofwortels blijven na het forceren een waardevolle bron van koolhydraten, terpenen en fenolen. In het Europese project CichOpt is gemeten dat tijdens de opslag en na het forceren het belangrijkste opslagkoolhydraat inuline wordt afgebroken. Echter meer dan 70% van de totaal oplosbare koolhydraten, fenolen en terpenen blijven ongebruikt. In plaats voor veevoer (laagwaardige reststromen) kunnen deze inhoudsstoffen worden gebruikt voor hoogwaardige producten zoals voeding, dranken, cosmetica en green chemical building blocks. De boer heeft daardoor een beter verdienmodel.
Conclusies
- De hoge hoeveelheden fenolen en terpenen in de penwortels kunnen gebruikt worden in de ontwikkeling van nieuwe medicijnen en gezondheidsproducten.
- Aangetoond is dat na opslag van de penwortels bij -1°C in plaats van 3 en 5°C, er na forceren nog steeds grote hoeveelheden oplosbare koolhydraten in de wortels aanwezig zijn.
- De vrije suikers en inuline die in de getrokken penwortels achterblijven, kunnen gebruikt worden voor biogas of platformchemicaliën.
- De koolhydratencompositie van de witlofkoppen blijft stabiel gedurende het teeltseizoen.
- De samenstelling van terpenen en fenolen (die zorgen voor de bittere smaak) in de witlofkoppen bleef constant gedurende het teeltseizoen, ongeacht de wortelopslagtijd.
Samenvatting
Witlof wordt geteeld in een twee-staps teeltproces. Eerst worden de planten gekweekt in het veld, vervolgens worden de wortels opgeslagen. De tweede groeiperiode is in donkere omstandigheden, voor de groei van de witlofkoppen.
In Europa wordt jaarlijks ongeveer 300.000 tot 400.000 ton geforceerde wortels geproduceerd. Momenteel hebben de wortels geen hoge waarde en worden ze weggegooid of gebruikt als diervoeder. Het belangrijkste opslagkoolhydraat in industriële cichoreiwortels is inuline, dat gebruikt wordt als voedingsvezels. In de witlofteelt blijven de penwortels na forcering rijk aan koolhydraten, terpenen en fenolische verbindingen. Daarom hebben ze potentieel voor verdere verwaarding. Hoge inname van fenolen bijvoorbeeld is gecorreleerd aan de preventie van sommige ziekten, zoals trombose en ontstekingen.
Lees meer
Doel onderzoek
In de penwortels en witlofkoppen de veranderingen onderzoeken in het koolhydraatgehalte en de samenstelling van secundaire metabolieten, gedurende het éénjarige teeltproces van witlof.
Proefopzet
- Witlofrassen ’Sweet Lady’ en ‘Flexine’ werden in 2019 op proefvelden van Praktijkpunt Landbouw Vlaams-Brabant (Herent, België) geteeld (late rassen die na langdurige opslag tot 1 jaar hoogwaardige kroppen kunnen produceren).
- In oktober 2019 werden de penwortels geoogst, gereinigd en opgeslagen in houten containers in opslagruimtes bij -1°C.
- Monsters van penwortels (veldwortels) en veldgroene bladeren (veldbladeren) werden bij de oogst genomen en opgeslagen tot de metabolietenanalyse.
- Tweede teelt (forceren) werd uitgevoerd na 1, 3, 6 en 12 maanden opslag van de wortels voor het ras ‘Sweet Lady’ en na 12 maanden voor het ras ‘Flexine’.
- Parallel werd het witlofras “Sweet Lady” geteeld, 6 maanden opgeslagen en geforceerd op een tweede locatie bij Inagro in Rumbeke-Beitem, België.
- De penwortels werden ontdooid, in bakken geplaatst en gedurende 3 weken in hydrocultuur in het donker gekweekt bij 15−16 °C.
- Koolhydraatanalyse werd uitgevoerd om de concentraties van vrije fructose, sucrose en glucose, het totale koolhydraatgehalte, het inulinegehalte en de gemiddelde polymerisatiegraad (mDP) van inuline te bepalen.
Resultaten en conclusie
- Witlofkoppen bevatten tussen de 336 en 388 milligram droge stof aan totaal oplosbare koolhydraten, voornamelijk fructose en glucose.
- De samenstelling van de belangrijkste STLs (sesquiterpeenlactonen) en fenolen, die belangrijk zijn voor de bittere smaak van de kroppen, bleven grotendeels onveranderd gedurende het hele teeltseizoen tot maximaal 12 maanden.
- Dit onderzoek toont aan de witlofwortels een potentiële waardevolle bron zijn van koolhydraten, terpenen en fenolen. Dit benadrukt het potentieel van witlofwortels voor verwaarding, terwijl ze momenteel grotendeels ongebruikt blijven.
Aanvullende informatie
- CichOpt is een project in het ERA-net FACCE-SURPLUS programma van de EU
- Sink filling, inulin metabolizing enzymes and carbohydrate status in field grown chicory (Cichorium intybus L.) 2012. Auteurs: Jeroen van Arkel, Rudy Vergauwen, Robert Sévenier, Johanna C. Hakkert, André van Laere, Harro J. Bouwmeester, Andries J. Koops & Ingrid M. van der Meer.
- Sensus blikt positief vooruit na lastig 2023
Impactscore
Met de Impactscore laten we zien op welke bedrijfsactiviteiten de onderzoekresultaten direct effect hebben. Een onderzoeksresultaat kan bijvoorbeeld leiden tot het gebruik van minder gewasbeschermingsmiddelen of minder meststoffen. Dat vermelden we met een korte toelichting.
Gewasopbrengst
De witlofwortels zijn een potentiële waardevolle bron van koolhydraten, terpenen en fenolen, wanneer deze gebruikt worden voor hoogwaardige producten is de opbrengst hoger.
Betrouwbaarheidsscore:
Het onderzoek is eenjarig uitgevoerd met herhalingen. De resultaten bevatten een statistische onderbouwing. Het is daarmee betrouwbaar.
