Groenbemestermengsel presteert stabiel hoger bij niet-kerende grondbewerking
Volledig onderzoeksrapportGroenbemestermengsel presteert stabiel hoger bij niet-kerende grondbewerking
Over Crkls
In de afgelopen decennia is het landbouwkundig onderzoek in Nederland enorm versplinterd en uit elkaar gegroeid. En ja, boeren hebben vertrouwen in onderzoek, maar hun vertrouwen is niet onvoorwaardelijk. Ook sluit het onderzoek niet altijd goed aan op de urgente problemen waarmee boeren worstelen in de praktijk.
De initiatiefnemers van Crkls: Misset Uitgeverij, BO Akkerbouw, Wageningen University & Research, Aeres Hogeschool en Groen Kennisnet willen hier wat aan doen voor een toekomstbestendige landbouw in Nederland die nu voor grote uitdagingen staat.
Het kennisplatform Crkls wil het kaf van het koren scheiden en bewezen kennis gemakkelijk vindbaar maken voor boeren op een plek. De resultaten van alle onderzoeken en praktijkproeven in Nederland worden verzameld en door een onafhankelijke redactie beoordeelt en op een uniforme en compacte wijze gepubliceerd.
Ga naar de inhoud
Onderzoeksinstituut: Wageningen University & Research
Locatie: 3 locaties, 4 herhalingen
Periode: van 2015 tot 2020
Gefinancierd door: TKI, PPS Beter Bodembeheer
Status onderzoek: Afgerond
Bodemsoort: zware zavelgrond, veldpodzol, zeeklei
Betrouwbaarheidsscore:
Groenbemesters en niet-kerende grondbewerking (NKG) zijn methoden om de bodemkwaliteit te verbeteren. Door minder verstoring van de bodem in combinatie met groenbemesters verbetert de bodemstructuur, het bodemleven en neemt het organisch stofgehalte toe. De andere pluspunten zijn het recyclen en vasthouden van nutriënten, opbrengstverbetering van het hoofdgewas, onkruidonderdrukking, bodembedekking en verhoging van de biodiversiteit. In de mengteelt (tillage rammenas, voederwikke, facelia en gele mosterd) werden de goede eigenschappen van de individuele groenbemesters versterkt.
Conclusies
- Bij biologische bedrijfsvoering en NKG presteerde Japanse haver in monocultuur goed en op sommige punten beter dan het mengsel, maar het mengsel had op alle punten een stabielere hoge score en behoorde altijd tot de top drie.
- Voederwikke presteerde als monocultuur slecht met maar één sterk punt, stikstof-mineraal afgifte in het voorjaar in de laag van nul tot 30 centimeter. Het mengsel en ook gele mosterd presteerden hierin ook goed.
- In toevoer van organische stof presteerden Japanse haver en gele mosterd het beste en voederwikke het slechtste.
- Om uitspoeling tijdens de winter vanuit diepere bodemlagen (60 tot 90 centimeter) te voorkomen waren alle groenbemesters goed, behalve voederwikke.
- Opbrengsten van de hoofdgewassen waren het hoogst na Japanse haver, met op de tweede plaats het mengsel, rammenas en gele mosterd. Het laagst was voederwikke.
- De onkruidonderdrukking was door Japanse haver en het mengsel goed (door de combinatie van gele mosterd en rammenas in het mengsel).
Samenvatting
De rol van groenbemesters is in de afgelopen decennium steeds belangrijker geworden door de aandacht voor bodemvruchtbaarheid en klimaatsverandering. Door hogere temperaturen in het najaar en niet-kerende grondbewerking is de slagingskans van een groenbemester groter geworden. In de praktijk worden steeds meer groenbemestersmengsels geteeld om meerwaarde te creëren. Niet-kerende grondbewerking stelt ook andere eisen aan een groenbemester.
Door deze ontwikkelingen zijn er veel praktijkvragen ontstaan.
Lees meer
Doel
Welke groenbemestersoort of -mengsel is het meest geschikt bij niet-kerende grondbewerking (NKG) en wat zijn de verschillen tussen monoculturen en mengsels van groenbemesters?
Effectieve organische stof (EOS)
De resultaten over de bijdrage van groenbemesters aan de EOS in de bodem wordt in dit rapport niet meegenomen. De gegevens zijn gebruikt voor de update van de EOS kengetallen in het Handboek Bodem en Bemesting en het bijgaande rapport van Norén et al. (2021).
Bodemstructuur
Bodemstructuur is op één locatie en één jaar gemeten, is niet meegenomen in dit rapport.
Proefopzet
- Drie locaties, proefboerderijen Lelystad en Vredepeel van de Wageningen Universiteit & Research en SPNA-proefboerderij Kollumerwaard.
- NKG op biologische percelen en één gangbaar perceel, teelt indien mogelijk op dezelfde plaats.
- Focus lag op tillage rammenas, voederwikke, facelia, gele mosterd en het mengsel van deze soorten.
- Referentiegewas was Japanse haver.
- Eén jaar geteeld: Solarigol (met de soorten Japanse haver, Alexandrijnse klaver, voederwikke, deder, vlas, niger, tillage rammenas en Ethiopische mosterd)
- Andere soorten geteeld: Mengsel OPTOMA groen divers, Grasklaver mengsel, Engels raai, Mengsel (Italiaans raai, witte klaver, rode klaver), Rode klaver, Gingellikruid, Zomergerst.
Resultaten
- Van de monoculturen onder NKG was de beste Japanse haver en kort daarop volgend gele mosterd, daarna rammenas en facelia met een gemiddelde score. Voederwikke was het slechtste.
- Japanse haver is winterhard en vertoonde na de winter nog een goede bodembedekking. Gele mosterd had een goede bodembedekking in het begin en tillage rammenas vertoonde een goede bodembedekking na de winter.
- Het mengsel Solarigol presteerde goed in het ene jaar dat het is geteeld.
- De andere soorten presteerden matig tot slecht: OPTOMA groen divers, Grasklaver mengsel, Engels raai, Mengsel (Italiaans raai, witte klaver, rode klaver), Rode klaver, Gingellikruid, Zomergerst.
- De aantallen en gewicht van wormen waren het hoogst in het mengsel en het slechts in voederwikke en tillage rammenas (vergelijkbaar met braak). Gebaseerd op één meting in Lelystad (2017-2018).
- De groenbemesters gaven een vergelijkbaar beeld over de drie locaties.
Vervolgproject 2023-2027
- In het vervolgproject wordt meer onderzoek gedaan naar mengsels met Japanse haver en andere grasachtige.
- De hoge biomassaproductie van Japanse haver en gele mosterd bij NKG kan nadelige effecten hebben op de opbrengst van fijnzadige gewassen. In het vervolgproject wordt onderzoek gedaan in het voorkomen van opbrengstderving in fijnzadige gewassen.
- De resultaten van dit onderzoek worden vergeleken met de internationale literatuur om meer inzicht te krijgen in de opschaalbaarheid.
- Ziekten en plagen en de verbetering van de bodemstructuur worden in het vervolgproject uitgebreid onderzocht.
Aanvullende informatie
Rapport: Cover crop reference values: Effective organic matter and nitrogen uptake. Auteurs: S.I. Norén, W van Geel & J. de Haan. 2021 Rapport WPR-877. Doi:10.18174/544859 Wageningen Universiteit & Research.
Boek: Handboek Bodem en Bemesting
Impactscore
Met de Impactscore laten we zien op welke bedrijfsactiviteiten de onderzoekresultaten direct effect hebben. Een onderzoeksresultaat kan bijvoorbeeld leiden tot het gebruik van minder gewasbeschermingsmiddelen of minder meststoffen. Dat vermelden we met een korte toelichting.
Gezondheid bodem
Groenbemesters en niet-kerende grondbewerking (NKG) zijn methoden om de bodemkwaliteit te verbeteren. Door minder verstoring van de bodem in combinatie met groenbemesters verbetert de bodemstructuur, het bodemleven en neemt het organisch stofgehalte toe, wat ten goede komt aan een betere bodemgezondheid.
Gebruik chemische middelen
Gebruik van groenbemesters bevordert onkruidonderdrukking, zodat minder herbiciden nodig zijn voor de onkruidbestrijding.
Gebruik kunstmest
Met het recyclen en vasthouden van nutriënten door de groenbemesters zal er minder kunstmest nodig zijn.
Uitspoeling meststoffen
Minder uitspoeling met de teelt van de juiste groenbemester(mengsels), die stikstof opnemen uit de laag van 60 tot 90 cm.
Gewasopbrengst
Door de teelt van groenbemester(mengsels) kunnen de nutriënten worden vastgehouden en gerecycled wat ten goede komt aan de opbrengst.
Betrouwbaarheidsscore:
Het onderzoek is meerjarig uitgevoerd en in herhalingen. Het onderzoek is statistisch onderbouwd. Het onderzoek is zeer betrouwbaar.
