Gezonde bodem belangrijk voor agrariërs én drinkwaterbedrijven
Volledig onderzoeksrapportGezonde bodem belangrijk voor agrariërs én drinkwaterbedrijven
Over Crkls
In de afgelopen decennia is het landbouwkundig onderzoek in Nederland enorm versplinterd en uit elkaar gegroeid. En ja, boeren hebben vertrouwen in onderzoek, maar hun vertrouwen is niet onvoorwaardelijk. Ook sluit het onderzoek niet altijd goed aan op de urgente problemen waarmee boeren worstelen in de praktijk.
De initiatiefnemers van Crkls: Misset Uitgeverij, BO Akkerbouw, Wageningen University & Research, Aeres Hogeschool en Groen Kennisnet willen hier wat aan doen voor een toekomstbestendige landbouw in Nederland die nu voor grote uitdagingen staat.
Het kennisplatform Crkls wil het kaf van het koren scheiden en bewezen kennis gemakkelijk vindbaar maken voor boeren op een plek. De resultaten van alle onderzoeken en praktijkproeven in Nederland worden verzameld en door een onafhankelijke redactie beoordeelt en op een uniforme en compacte wijze gepubliceerd.
Ga naar de inhoud
Onderzoeksinstituut: KWR en NMI
Locatie: Nederland
Periode: 2021
Gefinancierd door: Coll. Bedrijfstakondzk KWR, waterbedrijven, Vewin
Status onderzoek: Afgerond
Bodemsoort: Diverse
Betrouwbaarheidsscore:
Niet van toepassing
De beschikbaarheid en kwaliteit van grond- en oppervlaktewater zijn door intensief gebruik van de bodem nadelig beïnvloed. Om voor elk perceel een goede bodemkwaliteit te bereiken voor meerdere functies zijn bodemindicatoren ontwikkeld waarin de duurzame landbouwproductie centraal staat. Naast deze indicatoren worden ook een aantal grondwater-gerelateerde indicatoren en functies in de bestaande Open Bodemindex ingebouwd. De agrariër heeft dan een extra handvat om de waterdiensten (ecosysteemdiensten) per perceel te optimaliseren.
Conclusies
- De aanbeveling is om de volgende grondwaterfuncties in de Open Bodemindex in te bouwen: grondwateraanvulling, waterberging in de bouwvoor, stikstofefficiënte van het perceel, buffering- en afbraakpotentie voor pesticiden (om zo de agrariërs te ondersteunen).
- Het bereiken van een betere bodemkwaliteit door de overgang naar een duurzamere bedrijfsvoering in de landbouw wordt eenvoudiger als er ruimte is voor financiële en/of inhoudelijke waardering voor de levering van ecosysteemdiensten.
- Doordat puttenvelden (voor drinkwater) in het verleden juist op de schralere bodems terecht gekomen zijn, zijn bodems met een relatief laag organisch stofgehalte oververtegenwoordigd bij de drinkwaterbedrijven.
- Gebiedsprocessen kunnen beter worden benut door op zoek te gaan naar overlap in belangen van agrariërs én drinkwaterbedrijven (win-winsituatie).
- Gebiedsprocessen kunnen beter worden benut door op zoek te gaan naar gedeeld inzicht in de conflicten en dilemma’s van agrariërs én drinkwaterbedrijven.
Samenvatting
Vanuit het perspectief van drinkwaterbedrijven heeft een gezonde bodem een hoog zelfreinigend vermogen, een hoge infiltratiecapaciteit, een goed vochthoudend en vochtleverend vermogen voor het waarborgen van de kwaliteit van grond- en oppervlaktewater. De waterdiensten die de bodem levert, kunnen vooral worden verbeterd door optimalisatie van het beheer. Dit vereist maatwerk en deskundigheid van de agrariër.
Lees meer
Doel project
Het verbeteren van de functiecombinatie landbouw en grondwaterwinning voor drinkwaterproductie, door ontwikkeling van een bodemstrategie door drinkwaterbedrijven gericht op het verhogen van de veerkracht van bodem -en grondwatersystemen.
Methode
Desk- en literatuurstudie waarbij onderzocht is 1) wat de bodemkwaliteit is binnen grondwaterbeschermingsgebieden, 2) hoe referentiebodems met een goede bodemkwaliteit er uit zien, 3) de bodemwaardering voor grondwater met mogelijke inzet van de Open Bodemindex en 4) de verbinding naar een optimale bodemkwaliteit voor landbouw én drinkwater.
Resultaten
- Bodems binnen grondwaterbeschermingsgebieden zijn niet per definitie kwetsbaarder ten opzichte van hun omgeving.
- Het is beter om de pijlen te richten op bodemeigenschappen en -functies die verbeterd kunnen worden dan het definiëren van referentiebodems.
- De optimale bodem is sterk doel- en situatieafhankelijk en moeilijk maakbaar.
- Bodemeigenschappen kunnen vooral verbeterd worden door optimalisatie van het beheer, zoals gewaskeuze, ruimtelijke en temporele diversiteit van gewassen en vakmanschap van agrariërs. Met diversiteit wordt bedoeld dat elk bouwplan andere eisen aan de bodem stelt en dat de geteelde gewassen ook zelf kunnen bijdragen aan een grotere diversiteit van organische stof en bodemleven. Bij een geschikte gewaskeuze worden nutriënten daardoor beter benut, met minder uitspoeling tot gevolg.
Aanvullende informatie
Evaluatie van de Bodemindicatoren voor Landbouwgronden in Nederland (BLN), versie 1.0 J.J. de Haan | E. van den Elsen & S.M. Visser, versie 1.1 en de schets van een ontwikkelpad naar een BLN, versie 2.0. Rapport WPR-883 BLN.
Impactscore
Met de Impactscore laten we zien op welke bedrijfsactiviteiten de onderzoekresultaten direct effect hebben. Een onderzoeksresultaat kan bijvoorbeeld leiden tot het gebruik van minder gewasbeschermingsmiddelen of minder meststoffen. Dat vermelden we met een korte toelichting.
Gezondheid bodem
Door optimalisatie van het bodembeheer door agrariërs kunnen bodemeigenschappen worden verbeterd dat ten goede komt aan een verhoging van de bodemgezondheid.
Uitspoeling meststoffen
Door optimalisatie van het bodembeheer door agrariërs kunnen bodemeigenschappen worden verbeterd dat ten goede komt aan de vermindering van uitspoeling van meststoffen.
Betrouwbaarheidsscore:
Geen betrouwbaarheidsscore omdat het gaat om literatuuronderzoek/desk study.
