Geen eenduidig effect na onderzoek bokashi en compost
Weidegrond waaraan bokashi is toegevoegd. - Foto: Peter Roek
Over Crkls
In de afgelopen decennia is het landbouwkundig onderzoek in Nederland enorm versplinterd en uit elkaar gegroeid. En ja, boeren hebben vertrouwen in onderzoek, maar hun vertrouwen is niet onvoorwaardelijk. Ook sluit het onderzoek niet altijd goed aan op de urgente problemen waarmee boeren worstelen in de praktijk.
De initiatiefnemers van Crkls: Misset Uitgeverij, BO Akkerbouw, Wageningen University & Research, Aeres Hogeschool en Groen Kennisnet willen hier wat aan doen voor een toekomstbestendige landbouw in Nederland die nu voor grote uitdagingen staat.
Het kennisplatform Crkls wil het kaf van het koren scheiden en bewezen kennis gemakkelijk vindbaar maken voor boeren op een plek. De resultaten van alle onderzoeken en praktijkproeven in Nederland worden verzameld en door een onafhankelijke redactie beoordeelt en op een uniforme en compacte wijze gepubliceerd.
Onderzoeksinstituut:
Wageningen University & Research
Locatie:
60 pilots, metingen Lelystad, Hengelo en Vredepeel
Periode:
2021
Gefinancierd door:
Ministerie van LNV
Status onderzoek:
Lopend
Bodemsoort:
Alle grondsoorten
Betrouwbaarheidsscore:
Toelichting bekijken
Ja(a)r(en) van onderzoek:
1
2
3
4
4+
Statistische onderbouwing:
Het onderzoek is statistisch onderbouwd.
Herhalingen:
Nee
Betrouwbaarheidsscore onderbouwing
Het onderzoek is eenjarig uitgevoerd met herhalingen. De resultaten bevatten een statistische onderbouwing. Het is daarmee betrouwbaar.
De chemische, biologische en fysische eigenschappen van bokashi, maaisel en compost zijn onderzocht. Deze producten zijn op 60 plaatsen (pilots) geproduceerd. Deze producten werden vervolgens op proefvelden uitgereden waarna de grond werd onderzocht op bodemvruchtbaarheid, micro-organismen, aaltjes en maïsproductie. Door de humificatiecoëfficient te bepalen, wordt getracht de langetermijneffecten van deze producten op de bodem te bepalen.
Conclusies
Pilotbedrijven: het eerste jaar tonen in de bodem/bodemparameters nog geen significante verschillen aan.
Proefvelden: uit de proeven van dit jaar komt dat de toevoeging van organische stof een positieve werking heeft op het bodemleven.
Proefvelden: de proeven op de klei gaven een lagere opbrengst van opbrengen van de bokashi, compost of maaisel. Op zandgrond was er geen verschil met de gangbare bemesting.
Humificatie: de humificatiecoëfficient is bij Keurcompost 86%, bij bokashi van maaisel 70% en bokashi van blad 82%.
Samenvatting
Er is grote variatie in gebruikte bronmaterialen en methoden bij productie van bokashi, compost en maaisel. Daardoor is er geen eenduidig beeld van de kwaliteit van de producten. En er is geen goed beeld van de (langdurige) effecten op de bodem en het milieu. In dit onderzoek wordt dit nagegaan bij pilotbedrijven en in veldproeven.
Lees meer
Pilotbedrijven
Voor dit deel van het onderzoek hadden zestig bedrijven zich aangemeld. Deze bedrijven produceren op twee tijdstippen in het jaar organische bodemverbeteraar (obv). Hier is de kwaliteit van de obv gemeten en is de bodemkwaliteit voor en na toepassing van de obv gemeten. Uit deze screening blijkt dat de kwaliteit van de lokaal geproduceerde producten voldoende tot goed is, vergelijkbaar met Keurcompost. Het eerste jaar toont in de bodem/bodemparameters nog geen significante verschillen aan. Tussen de verschillende pilots is er een groot verschil in bodemsamenstelling, dus extra interessant om hier de processen langer te volgen.
Veldproeven
Op drie WUR-proefbedrijven zijn experimentele veldproeven uitgevoerd. Er werden verschillende soorten obv onderzocht, waarbij 10 en 50 ton per ha werd opgebracht en dat in 4-voud. Op deze proefvelden werd maïs geteeld en zijn metingen uitgevoerd aan bodem en gewas. De focus van het onderzoek in 2021 lag op microbiële activiteit en gewasproductie.
Uit de proeven van dit jaar komt dat de toevoeging van organische stof een positieve werking heeft op het bodemleven. De vraag is nu hoe lang dit effect in stand blijft, daarvoor is het vervolgonderzoek zo belangrijk.
Op de klei bleef in vergelijking met een gangbare bemesting de opbrengst van de percelen met obv achter, waarschijnlijk veroorzaakt door stikstofgebrek. Op de zandgronden was de opbrengst van de percelen met obv vergelijkbaar met de gangbare bemesting. Hier was de bodem bij aanvang van de proef al rijk aan stikstof.
Humificatiecoëfficient
Om het langdurig effect van obv op de bodem vast te stellen is het laboratorium de humificatiecoëfficient van de verschillende materialen gemeten. Dit is het percentage organische stof dat na 1 jaar nog in de bodem aanwezig is. De humificatiecoëfficient is bij Keurcompost 86%, bij bokashi van maaisel 70% en bokashi van blad 82%.
Met de Impactscore laten we zien op welke bedrijfsactiviteiten de onderzoekresultaten
direct effect hebben. Een onderzoeksresultaat kan bijvoorbeeld leiden tot het gebruik
van minder gewasbeschermingsmiddelen of minder meststoffen. Dat vermelden we met een
korte toelichting.
Gezondheid bodem
Meer
Op korte termijn in ieder geval meer bodemleven, hoe het uitwerkt op de lange duur moet vervolgonderzoek uitwijzen.
Gewasopbrengst
Minder
Op kleigrond lager, op zandgrond geen verschil met gangbaar.
Betrouwbaarheidsscore:
Het onderzoek is eenjarig uitgevoerd met herhalingen. De resultaten bevatten een statistische onderbouwing. Het is daarmee betrouwbaar.
