Effecten van bokashi op de bodem onduidelijk door grote variatie
Bokashi - Foto: Peter Roek
Over Crkls
In de afgelopen decennia is het landbouwkundig onderzoek in Nederland enorm versplinterd en uit elkaar gegroeid. En ja, boeren hebben vertrouwen in onderzoek, maar hun vertrouwen is niet onvoorwaardelijk. Ook sluit het onderzoek niet altijd goed aan op de urgente problemen waarmee boeren worstelen in de praktijk.
De initiatiefnemers van Crkls: Misset Uitgeverij, BO Akkerbouw, Wageningen University & Research, Aeres Hogeschool en Groen Kennisnet willen hier wat aan doen voor een toekomstbestendige landbouw in Nederland die nu voor grote uitdagingen staat.
Het kennisplatform Crkls wil het kaf van het koren scheiden en bewezen kennis gemakkelijk vindbaar maken voor boeren op een plek. De resultaten van alle onderzoeken en praktijkproeven in Nederland worden verzameld en door een onafhankelijke redactie beoordeelt en op een uniforme en compacte wijze gepubliceerd.
Onderzoeksinstituut:
Wageningen University & Research
Locatie:
n.v.t.
Periode:
2020
Gefinancierd door:
Ministerie van LNV
Status onderzoek:
Afgerond
Bodemsoort:
Alle grondsoorten
Betrouwbaarheidsscore:
Niet van toepassing
Toelichting bekijken
Ja(a)r(en) van onderzoek:
1
2
3
4
4+
Statistische onderbouwing:
Geen statistische onderbouwing omdat het gaat om literatuuronderzoek.
Herhalingen:
Nee
Betrouwbaarheidsscore onderbouwing
Geen betrouwbaarheidsscore omdat het gaat om literatuuronderzoek.
Een oproep is gedaan om de langetermijneffecten van maaisel, compost en bokashi te onderzoeken. Doordat deze producten lokaal geproduceerd worden, met dus veel verschillen in productie, zijn er grote verschillen in kwaliteit. Daardoor is het nu moeilijk een algemene uitspraak te doen over de effecten. Dit ook omdat in de populaire vakliteratuur uitspraken worden gedaan die vaak maar gedeeltelijk zijn gebaseerd op onderzoek.
Conclusies
Dit rapport geeft een goed overzicht van wat er nu bekend is over de eigenschappen van bodemverbeteraars.
Er moet meer aandacht besteed worden aan de eigenschappen van bokashi. Doordat dit veelal lokaal wordt geproduceerd is de variatie groot. En dan met name aandacht voor de omzetting van bokashi in de bodem.
Vooralsnog is er weinig informatie die aantoont dat bokashi een wezenlijk ander effect heeft op het bodemleven dan compost.
Er moet een proef komen om de verschillende bodemverbeteraars te vergelijken.
Samenvatting
Dit literatuuronderzoek is een basis voor het opzetten van een vergelijkend onderzoek naar de effecten van bodemverbeteraars. Waardevol aan dit onderzoek is dat het veel eigenschappen van maaisel, compost en bokashi op een rijtje zet. Als vergelijking worden ook andere organische mestsoorten meegenomen.
Lees meer
Kwaliteit als bodemverbeteraar
Als N- en P-mest zijn compost en bokashi vergelijkbaar. Bij bokashi wordt wel een grote variatie in de C/N verhouding gemeten. Tussen de verschillende resultaten werden waarden van 7 tot 40 gemeten. Dit wordt veroorzaakt door de grote variatie in grondstoffen en de productietijd. Ook bij de waarden van de maaisels is een grote variatie te zien, als gevolg van de herkomst en tijdstip van maaien (ouderdom).
Bodemleven, ziektewerendheid en onkruiddruk
Vooralsnog is er weinig informatie die aantoont dat bokashi een wezenlijk ander effect heeft op het bodemleven dan compost. De toename van bodemleven is tijdelijk door de toename van voedsel na het opbrengen van de bokashi. En de toename bestaat vooral uit groei van bestaand bodemleven. Door maaisel wordt de onkruiddruk wel hoger en afhankelijk van herkomst is dat zaadonkruid of wortelonkruid.
Gewasproductie
Voor compost is aangetoond dat dit de productie verhoogt. De onderzoeken bij bokashi en maaisel geven geen opbrengstverhoging.
Aanbevelingen voor onderzoek
Voor bokashi geldt dat de invloed van de productie, grondstoffen en toevoegingen, moet worden onderzocht op de producteigenschappen. Daarnaast is nog onvoldoende kennis van de omzetting in de bodem. Hier moet de aandacht liggen op de mineralisatie en uitspoeling. Er wordt ook gewezen op milieufactoren als broeikasgassen, koolstofopbouw en zware metalen.
