Bouwplan en bodemweerbaarheid spelen rol in onderdrukkend vermogen M. chitwoodi
Foto: Peter Roek
Over Crkls
In de afgelopen decennia is het landbouwkundig onderzoek in Nederland enorm versplinterd en uit elkaar gegroeid. En ja, boeren hebben vertrouwen in onderzoek, maar hun vertrouwen is niet onvoorwaardelijk. Ook sluit het onderzoek niet altijd goed aan op de urgente problemen waarmee boeren worstelen in de praktijk.
De initiatiefnemers van Crkls: Misset Uitgeverij, BO Akkerbouw, Wageningen University & Research, Aeres Hogeschool en Groen Kennisnet willen hier wat aan doen voor een toekomstbestendige landbouw in Nederland die nu voor grote uitdagingen staat.
Het kennisplatform Crkls wil het kaf van het koren scheiden en bewezen kennis gemakkelijk vindbaar maken voor boeren op een plek. De resultaten van alle onderzoeken en praktijkproeven in Nederland worden verzameld en door een onafhankelijke redactie beoordeelt en op een uniforme en compacte wijze gepubliceerd.
Onderzoeksinstituut:
HLB, Wageningen University & Research
Locatie:
Nederland
Periode:
2019
Gefinancierd door:
BO Akkerbouw, TKI Agro&Food
Status onderzoek:
Afgerond
Bodemsoort:
Zand, kleiig zand
Betrouwbaarheidsscore:
Toelichting bekijken
Ja(a)r(en) van onderzoek:
1
2
3
4
4+
Statistische onderbouwing:
Het onderzoek is niet statistisch onderbouwd.
Herhalingen:
Ja
Betrouwbaarheidsscore onderbouwing
Het onderzoek is meerjarig uitgevoerd met herhalingen. De resultaten bevatten geen statistische onderbouwing. Het is daarmee betrouwbaar.
De vestiging en verspreiding van maiswortelknobbelaaltje M. chitwoodi zijn zeer grillig. Om meer inzicht te krijgen in de factoren die van invloed zijn op de vermeerdering van het aaltje is in 2012 een project gestart. In een experiment met twee M. chitwoodi-besmette percelen is in 2012-13 en na 8 jaar een intensieve bemonstering uitgevoerd. Op één perceel was de besmetting in 2019 nog maar net aantoonbaar. Bij het andere perceel was in 2020 de besmetting niet meer aantoonbaar, maar verplaatst naar een ander gedeelte binnen het perceel.
Conclusies
De sterke afname van de hoge besmetting op het eerste perceel komt waarschijnlijk door de teelt (in 2017) van daglelie (niet waardplant) gevolgd door twee droge zomers (2018 en 2019).
Ondanks een bouwplan gericht op verlaging van de besmetting met M. chitwoodi was de besmetting nog steeds duidelijk aantoonbaar op een gedeelte van het tweede perceel. Dit gedeelte is in 2020 geïnundeerd.Na de teelt van drie jaren (2018 tot 2020) van luzerne is op dit perceel een besmetting van het noordelijk wortelknobbelaaltje M. hapla gevonden. Luzerne is geen waardplant voor M. chitwoodi maar wel een matige waardplant voor M. hapla.
Bij het eerste perceel is in een bodemweerbaarheidstoets aangetoond dat er binnen het perceel verschillen zijn in ziekte-onderdrukkend vermogen van M. chitwoodi.
De vermeerdering van M. chitwoodi op tomaat in de kas was op de verzamelde grond van dit perceel op twee van de zes plekken duidelijk lager (86 tot 96% lager).
Er is nog geen verband gevonden tussen de lage vermeerdering van M. chitwoodi op de verzamelde grond, of met andere woorden: het ziekte-onderdrukkend vermogen, en de onderzochte a-biotische factoren.
Samenvatting
Het maiswortelknobbelaaltjes, Meloidogyne chitwoodi, heeft een brede waardplantenreeks en kan meerdere generaties per jaar vormen. In de praktijk blijken percelen echter zelden van voor tot achter besmet te zijn. Mogelijk spelen biotische en abiotische factoren zoals bodemweerbaarheid, afslibbaarheid en poriëndichtheid een rol in de verspreiding en vermeerdering van het aaltje.
Door een herhaling in 2019-2020 van de bemonstering van 2012-2013 was er de unieke mogelijkheid om de ontwikkeling van de besmettingen op de beide percelen nauwkeurig in beeld te brengen.
Lees meer
Doel project
Heeft het bouwplan van de afgelopen 8 jaar de beoogde verlaging in besmetting opgeleverd en speelt bodemweerbaarheid een rol?
Veldexperiment: Twee besmette M. chitwoodi praktijkvelden in Noordwest-Nederland en de Noord-Oostpolder.
Eerste perceel (V) pH 6,6-7,0; 0,5-1,0% organische stof; 0-5% afslibbaar.
Tweede perceel (H) pH 6,6-7,4; 2-3% organische stof; 7-8% afslibbaar.
In 2012 en 2013 zijn van perceel V en H verschillende a-biotische factoren gemeten (zoals pH, porositeit, massa grond in veldvochtige, verzadigde en stoofdroge toestand, watergehalte).
Kasexperiment 2020: Bodemweerbaarheidstoets van perceel V op tomaat, bij drie M. chitwoodi-aaltjes dichtheden, 0, 400 larven per pot (20 larven/100 ml), 4.000 larven per pot (200 larven/100 ml) in zes herhalingen op grond van zes monsterplekken in het veld (totaal 108 potten).
Saprofage en overige niet-plantparasitaire aaltjes zijn in de potproef (weerbaarheidstoets) van perceel V gemeten.
Resultaten
In beide percelen is er geen verband aangetoond tussen de a-biotische factoren en de hoogte van de M. chitwoodi–populatie (2012-2013).
In de potproef is bij de grond afkomstig van twee veld-locaties (V plek 1 en 4) de loofontwikkeling significant groter.
Op de grond van locatie (V plek 5) waar de M. chitwoodi-vermeerdering significant het laagst was, komen gemiddeld 63% minder saprofage en overige niet-plantparasitaire aaltjes voor. Een laag gehalte aan saprofage aaltjes en overige niet-plantparasitaire aaltjes kan er op duiden dat het bodemleven niet in evenwicht is.
Aanbevelingen
Voorkom verspreiding van M. chitwoodi door onder andere; uitgangsmateriaal dat moeilijk grondvrij te maken is te telen op een besmet perceel, start altijd met een schone machine en ziektevrij plant- en pootgoed, bewerk besmette percelen als laatst, voer zeef-en sorteergrond af en bestrijdt zoveel mogelijk onkruid.
Rapport: Extra groenbemesters in rotatieschema Innovatie Biodiversiteit Veenkoloniën, juli 2022, auteurs: Burret Schurer, Zwanet Herbert, Marianne Hoogmoed. Deze publicatie is beschikbaar via.
Citaat uit rapport: ‘De saprofage aaltjes zijn nematoden die geen schade doen aan de planten, maar ander dood organisch materiaal afbreken. Een hoog gehalte aan saprofage aaltjes kan worden gezien als een indicatie voor een beter bodemleven. Doordat er meerdere aaltjes(soorten) aanwezig zijn, is de kans groter dat het bodemleven in evenwicht blijft.’
Met de Impactscore laten we zien op welke bedrijfsactiviteiten de onderzoekresultaten
direct effect hebben. Een onderzoeksresultaat kan bijvoorbeeld leiden tot het gebruik
van minder gewasbeschermingsmiddelen of minder meststoffen. Dat vermelden we met een
korte toelichting.
Gezondheid bodem
Meer
Bij een bouwplan dat gericht is op een afname van een M. chitwoodi-besmetting zijn er minder chemische gewasbeschermingsmiddelen nodig en zal dit ten goede komen aan de bodemgezondheid.
Gebruik chemische middelen
Minder
Bij een bouwplan dat gericht is op een afname van een M. chitwoodi-besmetting zijn er minder chemische gewasbeschermingsmiddelen nodig.
Betrouwbaarheidsscore:
Het onderzoek is meerjarig uitgevoerd met herhalingen. De resultaten bevatten geen statistische onderbouwing. Het is daarmee betrouwbaar.
