Bij meerjarig graan Kernza minder uitspoeling van minerale stikstof
Volledig onderzoeksrapportBij meerjarig graan Kernza minder uitspoeling van minerale stikstof
Over Crkls
In de afgelopen decennia is het landbouwkundig onderzoek in Nederland enorm versplinterd en uit elkaar gegroeid. En ja, boeren hebben vertrouwen in onderzoek, maar hun vertrouwen is niet onvoorwaardelijk. Ook sluit het onderzoek niet altijd goed aan op de urgente problemen waarmee boeren worstelen in de praktijk.
De initiatiefnemers van Crkls: Misset Uitgeverij, BO Akkerbouw, Wageningen University & Research, Aeres Hogeschool en Groen Kennisnet willen hier wat aan doen voor een toekomstbestendige landbouw in Nederland die nu voor grote uitdagingen staat.
Het kennisplatform Crkls wil het kaf van het koren scheiden en bewezen kennis gemakkelijk vindbaar maken voor boeren op een plek. De resultaten van alle onderzoeken en praktijkproeven in Nederland worden verzameld en door een onafhankelijke redactie beoordeelt en op een uniforme en compacte wijze gepubliceerd.
Ga naar de inhoud
Onderzoeksinstituut: Louis Bolk Instituut
Locatie: Noord-Brabant
Periode: van 2020 tot 2023
Gefinancierd door: RVO, PPS KLIMAP, TKI Agri&Food, min EZ
Status onderzoek: Afgerond
Bodemsoort: Zand
Betrouwbaarheidsscore:
Meerjarige graangewassen kunnen een duurzaam alternatief zijn voor mais (is minder goed voor de bodem) en blijvend grasland (mist zetmeel). Meerjarig graan (zoals Kernza) kan het beste van beide leveren. Kernza kan net als grasland zorgen voor een goede bodem- en waterkwaliteit, voor koolstofopslag, voor een hogere biodiversiteit en produceert, net als mais, zetmeel. Uit een driejarig veldexperiment bleek bij Kernza het organische stof hoger, de bodemstructuur goed en minder stikstofuitspoeling. De opbrengst bleef echter achter ten opzichte van triticalegraan en gras-klaver.
Conclusies
- Het was een uitdaging om in Nederland het meerjarige graan Kernza te telen. Vooral het onkruidvrij houden was moeilijk (zit nog in pilot onderzoekfase).
- Andere uitdagingen waren ongelijkmatige afrijping, legering en vraat door muizen.
- De opbrengst van stro en graankorrels van Kernza waren laag (de veredeling richt zich op opbrengstverhoging).
- De opbrengsten van de referentiegewassen gras-klaver en triticale lagen ook onder het gemiddelde door de schrale grond, weinig bemesting en beregening.
- De voederwaarde van Kernza was hoog. Het eiwitgehalte was 17% (triticale 11%) en het zetmeelgehalte 40% (triticale 55%, maiskuil 37%).
- Door de teelt van het meerjarige graan Kernza is een beweging ingezet naar een betere bodemkwaliteit (bodemleven), een betere bodemstructuur en hogere gehaltes aan organische stof.
Samenvatting
Meerjarige graangewassen, zoals intermediair tarwegras, zouden als dubbel-doelgewas of als Gehele Plant Silage (GPS, geoogst als gehele plant voor kuilvoer) geschikt kunnen zijn voor de Nederlandse (melk)veehouderij. Vooral als het in rotaties wordt toegepast. Daar kan extra waarde gehaald worden uit het beschermende en herstellende vermogen van de plant op de bodem.
Lees meer
De teelt van meerjarig graan kan in positieve zin bijdragen aan kringlooplandbouw, nitraatuitspoeling verminderen, als droogteresistent gewas, bestand zijn tegen het veranderde klimaat en klimaatverandering kunnen afremmen.
Doel onderzoek
Praktijkervaring opdoen met de teelt van het meerjarige graan (Kernza) waarbij de gewasopbrengsten en bodemkwaliteit worden vergeleken met gras-klaver en triticalegraan.
Methode
Driejarige praktijkproef met 4 veldjes Kernza (gezaaid september 2020), 4 veldjes triticale (gezaaid jaarlijks in oktober) en 4 veldjes gras-klaver (gezaaid september 2020) op een perceel met droge zandgrond in Noord-Brabant.
Resultaten
- Gewasopbrengsten, totale biomassa opgeteld over 3 jaren; meerjarig graan (Kernza) 12,2 ton droge stof per hectare, Triticale 14,4 ton ds/ha en Gras-klaver 18,3 ton ds/ha.
- Opbrengst graan; Kernza 3% en Triticale 30% ten opzichte van totale biomassa.
Kernza kwam mogelijk niet goed tot zijn recht doordat de zandgrond vrij ondiep bewortelbaar was. Daardoor is de opbrengst achtergebleven.
Conclusies en aanbevelingen
- Opbrengsten waren laag.
- Een diep doorwortelbare ondergrond is belangrijk, omdat meerjarig graan de mogelijkheid heeft diep te wortelen om voeding en vocht uit de diepere bodemlagen te halen.
- Opbrengsten verhogen door verdere veredeling om het gewas interessanter te maken.
- De grootste meerwaarde van meerjarig graan zit in het eiwitrijke graan voor humaan gebruik of veevoer gecombineerd met maaisels voor veevoer of als stro.
- Door optimalisatie van management is naar verwachting nog veel te winnen in opbrengst.
- Het meerjarig graan kan meerwaarde geven voor bodem- en waterkwaliteit.
Aanvullende informatie
- Boek Natuurinclusieve landbouw in de praktijk, Brill | Wageningen Academic
- Rapport Vergelijking van teelt van Gehele Plant Silage en teelt van snijmaïs in Limburg, A. van den Pol-van Dasselaar A.C.M.M. Boomaerts juli 2000
Impactscore
Met de Impactscore laten we zien op welke bedrijfsactiviteiten de onderzoekresultaten direct effect hebben. Een onderzoeksresultaat kan bijvoorbeeld leiden tot het gebruik van minder gewasbeschermingsmiddelen of minder meststoffen. Dat vermelden we met een korte toelichting.
Gezondheid bodem
In de driejarige praktijkproef is door de teelt van het meerjarige graan Kernza de beweging ingezet naar een betere bodemkwaliteit (waaronder meer microbieel bodemleven), een betere bodemstructuur en hogere gehaltes aan organische stof.
Gewasopbrengst
Totale biomassa opgeteld over 3 jaren; meerjarig graan Kernza 12,2 ton droge stof per hectare, Triticale 14,4 ton ds/ha en Gras-klaver 18,3 ton ds/ha. (meerjarig graan zit nog in een pilot onderzoekfase en de veredeling richt zich op opbrengstverhoging).
Betrouwbaarheidsscore:
Het onderzoek is meerjarig uitgevoerd en in herhalingen. Het onderzoek is statistisch onderbouwd. Het onderzoek is zeer betrouwbaar.
