Let op: bladluisvluchten na zachte winter erg vroeg

Onderzoeksinstituut: Wageningen UR

Locatie: Nederland

Periode: van 2019 tot 2021

Gefinancierd door: TKI Tuinbouw & Uitgangsmaterialen, ministerie LVVN

Status onderzoek: Afgerond

Bodemsoort: n.v.t.

Betrouwbaarheidsscore:

Toelichting bekijken

Ja(a)r(en) van onderzoek:

Statistische onderbouwing:

Het onderzoek is statistisch onderbouwd.

Herhalingen:

Nee

Betrouwbaarheidsscore onderbouwing

Het onderzoek is meerjarig uitgevoerd zonder herhalingen. De resultaten bevatten een statistische onderbouwing. Het is daarmee betrouwbaar

Bladluizen zijn belangrijke overbrengers van plantenvirussen. Diverse organisaties zoals NAK, IRS en De Groene Vlieg monitoren tijdens het aardappelseizoen verschillende soorten bladluizen. Het beste is om de websites van deze instanties goed in de gaten te houden voor een juiste inschatting van de (eerste) bladluisvluchten. Voor een nog nauwkeuriger beeld kan de teler ook zelf de bladluizen monitoren op zijn/haar eigen perceel. De teler kan dan tijdig de noodzakelijke beheersmaatregelen op perceelniveau nemen.

Conclusies

Na een zachte winter is het beter om met monitoren te starten op 1 april in plaats van 1 mei, omdat de bladluis dan ook op kruidachtige gewassen als insect overwintert.
De drie vangstmethoden gebruikt in het onderzoek (zuigval op 12 meter, fuik net boven het gewas en gele vangbak) zijn aanvullend aan elkaar voor de verschillende bladluissoorten.
Voor de bepaling van de vectordruk voor virusoverdracht is niet één beste methode aan te wijzen (grote verschillen tussen locaties en tijdstippen).
Nauwkeurigheid van bladluismonitoring kan alleen worden verhoogd door het monitornetwerk zo fijnmazig mogelijk te maken, idealiter op perceelsniveau.
Afkloppen, met gele vangbak of met plakvallen zijn goede methodes om als teler zelf te monitoren.
Het aardappelvirus Y (PVY) wordt ook overgedragen door bladluizen die aardappel niet als waardplant hebben (door proefboringen van de bladluis).

Samenvatting

Het aardappelvirus Y (PVY) wordt door bladluizen overgebracht. De overdracht van PVY vindt plaats op non-persistente wijze. Dit wil zeggen dat de bladluis PVY opneemt en afgeeft tijdens proefboringen.

De NAK monitort voor de bepaling van de vectordruk. Elke dag tijdens het aardappelseizoen worden de vangsten van drie hoge zuigvallen en 42 gele vangbakken per soort geteld. Niet elke soort draagt PVY met dezelfde efficiëntie over. De REF-waarde is een maat voor de virusoverdrachtsefficiëntie. Het aantal bladluizen vermenigvuldigd met de eigen REF-waarde geeft de vectordruk per bladluissoort (tabel 1).

Tabel 1. De vijftien soorten bladluis die worden gedetermineerd m.b.t. vectordruk voor het aardappelvirus Y met hun Relatieve Efficiëntie Factor voor PVY-overdracht (REF) zoals de NAK die hanteert op basis van verschillende literatuur. De rest van de gevangen bladluizen worden gegroepeerd onder “andere bladluizen” en tellen niet mee in de vectordruk.

Aanvullende informatie

Impactscore

Met de Impactscore laten we zien op welke bedrijfsactiviteiten de onderzoekresultaten direct effect hebben. Een onderzoeksresultaat kan bijvoorbeeld leiden tot het gebruik van minder gewasbeschermingsmiddelen of minder meststoffen. Dat vermelden we met een korte toelichting.