Insecten verspreiden zwartbenigheid en stengelnatrot in pootgoedteelt
Volledig onderzoeksrapportInsecten verspreiden zwartbenigheid en stengelnatrot in pootgoedteelt
Over Crkls
In de afgelopen decennia is het landbouwkundig onderzoek in Nederland enorm versplinterd en uit elkaar gegroeid. En ja, boeren hebben vertrouwen in onderzoek, maar hun vertrouwen is niet onvoorwaardelijk. Ook sluit het onderzoek niet altijd goed aan op de urgente problemen waarmee boeren worstelen in de praktijk.
De initiatiefnemers van Crkls: Misset Uitgeverij, BO Akkerbouw, Wageningen University & Research, Aeres Hogeschool en Groen Kennisnet willen hier wat aan doen voor een toekomstbestendige landbouw in Nederland die nu voor grote uitdagingen staat.
Het kennisplatform Crkls wil het kaf van het koren scheiden en bewezen kennis gemakkelijk vindbaar maken voor boeren op een plek. De resultaten van alle onderzoeken en praktijkproeven in Nederland worden verzameld en door een onafhankelijke redactie beoordeelt en op een uniforme en compacte wijze gepubliceerd.
Ga naar de inhoud
Onderzoeksinstituut: Wageningen UR, NAK
Locatie: Diverse locaties in Nederland
Periode: van 2015 tot 2022
Gefinancierd door: BO Akkerbouw, HZPC, Agrico, NAK, NAO, Min LNV
Status onderzoek: Afgerond
Bodemsoort: Alle
Betrouwbaarheidsscore:
In 2022 waren 2,3 en 3% van de 665 gevangen insecten bij twee telers besmet met de veroorzakers van ‘bacterieziek’ Pectobacterium parmentieri (lage ziektedruk) of P. brasiliense (hoge ziektedruk). De insecten raakten besmet door contact met bacteriezieke planten in de wijde omgeving rondom een PB1-teelt met een risico op verspreiding naar een PB1-teelt. Lage aantallen van de bacteriën die op het loof terecht komen, kunnen al resulteren in knolinfecties. Om besmettingen in een vroeg stadium te kunnen detecteren. is een nieuwe Taqman-test ontwikkeld. Daarmee kunnen specifiek virulente varianten van P. brasiliense worden aangetoond.
Conclusies
- Regenwater is waarschijnlijk geen infectiebron. In 2021 en 2022 zijn geen besmettingen van de veroorzaker van zwartbenigheid en stengelnatrot aangetroffen in het water van 18 bemonsterde plaatsen.
- In natte groeiseizoenen kunnen aan het einde van het seizoen hoge infecties in PB1-gewassen voorkomen, met voornamelijk de virulente brasiliense (in 2021 in 8% van de bladeren en 42% van de knollen).
- Bij zowel lage als hoge bladbesmettingen met veroorzakers van ‘bacterieziek’ is er een hoog risico op knolinfecties, zowel in droge als natte seizoenen.
- Laat eerste generaties pootgoed op aanwezigheid van de ziekteverwekker(s) toetsen, besmette partijen kunnen dan eerder worden geëlimineerd.
- Voorkom besmettingen door preventief PB1 gewassen op ruime afstand te poten van lagere klassen en andere waardplanten van veroorzakers van ‘bacterieziek’. Verwijder infectiebronnen (denk aan opslag).
- Rassen die minder gevoelig zijn voor beschadigingen en vroege rassen hebben in het algemeen minder zwartbenigheid en stengelnatrot.
Samenvatting
Zwartbenigheid en stengelnatrot (BlackLeg BL) worden veroorzaakt door verschillende zachtrot bacteriën (Soft Rot Pectobacteriaceae SRP). Het is belangrijk om te weten welke variant aanwezig is, omdat de ziektedruk van de varianten verschillend is. Dickeya solani en D. dianthicola, Pectobacterium atrosepticum geven een hoge ziektedruk. P. parmentieri een lage. Sommige varianten van P. brasiliense geven een hoge ziektedruk, maar andere varianten zijn niet virulent.
Lees meer
Doel onderzoek
- Verhogen van de gevoeligheid van de detectie-test, zodat al lage besmettingen kunnen worden aangetoond.
- Uitzoeken welke infectiebronnen de beginbesmetting van zwartbenigheid en stengelnatrot in miniknollen (PB1) veroorzaken in de pootgoedteelt. In 2019 tot 2022 zijn hiervoor veldexperimenten in verschillende regio’s in Nederland uitgevoerd.
- Uitzoeken welke niveaus van bladbesmettting kunnen leiden tot besmettingen van knollen. In 2021 en 2022 zijn hiervoor in Wageningen veldexperimenten uitgevoerd met cultivar Agria.
- Onderzoeken wat het verband is tussen (omgevings-)factoren en de aanwezigheid van ‘bacterieziek’ BL-SRP, met data van PB1-S partijen van 2015 tot 2018 (onderzoek door de NAK).
Resultaten
- In de droge seizoenen zijn er aan het einde van het seizoen lage aantallen bacteriezieke planten gevonden in tegenstelling tot de natte seizoenen (2019 tot 2022).
- De analyses door de NAK laten zien dat de horizontale verspreiding van ‘bacterieziek’ groter is bij zavel en klei, bij een toename van de luchtvochtigheid aan het einde van het groeiseizoen en bij een toename in de grondverzadiging aan het einde van het groeiseizoen.
- De analyses door de NAK laten zien dat bij toenemende temperatuur aan het einde van het groeiseizoen er een afname van ‘bacterieziek’ is.
Aanvullende informatie
Artikel: Natural Infections of Potato Plants Grown from Minitubers with Blackleg-Causing Soft Rot Pecto bacteriaceae, 2022, J. van der Wolf, M. Krijger, O. Mendes, V. Kurm & J. Gros.
Artikel: Determining the Spatial Pattern of Blackleg Diseased Potato Plants in the Field and Simulated Post-Harvest Tuber Infections in Potato Crates, 2021, T.H. Been, J.E. Beniers & J.M. van der Wolf.
Impactscore
Met de Impactscore laten we zien op welke bedrijfsactiviteiten de onderzoekresultaten direct effect hebben. Een onderzoeksresultaat kan bijvoorbeeld leiden tot het gebruik van minder gewasbeschermingsmiddelen of minder meststoffen. Dat vermelden we met een korte toelichting.
Kosten
Frequentere inzet van toetsmethoden en de aankoop van nieuw pootgoed daarentegen zal resulteren in hogere kosten. Dit geldt ook voor het aanhouden van grotere afstanden tussen partijen van verschillende generaties in het veld. De effecten op het netto resultaat vereist nadere studie.
Gewasopbrengst
PB1 gewassen dienen op ruime afstand van lagere klassen en andere waardplanten van veroorzakers van ‘bacterieziek’ gepoot te worden. Infectiebronnen (denk aan opslag) dienen zoveel mogelijk te worden verwijderd. Het laten toetsen van eerste generaties pootgoed op aanwezigheid van de ziekteverwekker(s) wordt sterk aanbevolen. Minder besmette partijen die in klasse worden verlaagd komt ten goede aan hogere opbrengsten.
Betrouwbaarheidsscore:
Het onderzoek is meerjarig uitgevoerd en in herhalingen. Het onderzoek is statistisch onderbouwd. Het onderzoek is zeer betrouwbaar.
