Duurzaam bodembeheer vraagt om maatwerk
Volledig onderzoeksrapportDuurzaam bodembeheer vraagt om maatwerk
Over Crkls
In de afgelopen decennia is het landbouwkundig onderzoek in Nederland enorm versplinterd en uit elkaar gegroeid. En ja, boeren hebben vertrouwen in onderzoek, maar hun vertrouwen is niet onvoorwaardelijk. Ook sluit het onderzoek niet altijd goed aan op de urgente problemen waarmee boeren worstelen in de praktijk.
De initiatiefnemers van Crkls: Misset Uitgeverij, BO Akkerbouw, Wageningen University & Research, Aeres Hogeschool en Groen Kennisnet willen hier wat aan doen voor een toekomstbestendige landbouw in Nederland die nu voor grote uitdagingen staat.
Het kennisplatform Crkls wil het kaf van het koren scheiden en bewezen kennis gemakkelijk vindbaar maken voor boeren op een plek. De resultaten van alle onderzoeken en praktijkproeven in Nederland worden verzameld en door een onafhankelijke redactie beoordeelt en op een uniforme en compacte wijze gepubliceerd.
Ga naar de inhoud
Onderzoeksinstituut: Wageningen University & Research
Locatie: Lelystad, Vredepeel en Valthermond
Periode: van 2013 tot 2020
Gefinancierd door: TKI Agri & Food, BO Akkerbouw
Status onderzoek: Afgerond
Bodemsoort: Klei-, zand- en dalgrond
Betrouwbaarheidsscore:
Niet van toepassing
De keuze van maatregelen voor bodembeheer als grondbewerking, aanvoer van organische stof, groenbemesters, bemesting, grondontsmetting en combinaties van maatregelen hebben een wisselend effect op de bodemfunctie en – kwaliteit. Het effect van deze maatregelen is afhankelijk per grondsoort. NKG is goed toepasbaar en laat een gelijke bouwplanopbrengst zien. De aanvoer van compost draagt positief bij aan de opbrengst.
Conclusies
- Op kleigrond gaf de maatregel niet-kerende grondbewerking (NKG) de volgende effecten:
• positief: waterregulatie- en zuivering en habitat voor biodiversiteit;
• positief op organische stof en N-totaal
• geen eenduidig effect op opbrengst. - Op zand- en dalgrond liet NKG:
• positief effect op opbrengst en benutting van nutriënten;
• geen effect op waterregulatie- en zuivering. - In het algemeen heeft NKG versus ploegen geen effect op de koolstofvastlegging. Aanvoer van organische stofaanvoer via compost geeft een positief effect op opbrengst en koolstofvastlegging.
Samenvatting
Binnen PPS Beter Bodembeheer zijn in verschillende regio’s systeemproeven aangelegd: Basis (Lelystad, kleigrond), BKZ (Vredepeel, zandgrond) en BKV (Valthermond, dalgrond). Het doel van deze systeemproeven is om inzicht te krijgen in het effect en de toepasbaarheid van maatregelen als grondbewerking, organische stofaanvoer, grondontsmetting, groenbemesters en bemesting op de bodemkwaliteit en -functie.
Lees meer
Bodemkwaliteit
Bij de kwaliteit van de bodem wordt gekeken naar vier aspecten, namelijk organische stof, fysische, chemische én biologische eigenschappen van de bodem. De fysische eigenschappen van de bodem zijn watervasthoudend vermogen, aggregaten en verdichting. De chemische eigenschappen zijn zuurgraad (pH) en nutriëntenstatus. De bodembiologie kenmerkt zich in aantallen en diversiteit aan aaltjes, bacteriën en schimmels.
Bodemfunctie
De bodem vervult vijf functies: productiviteit, waterregulatie en -zuivering, recycling van nutriënten, koolstofvastlegging en habitat voor biodiversiteit.
In het rapport is een integrale analyse gemaakt van de systeemproeven. Niet-kerende grondbewerking is toepasbaar op alle grondsoorten waarbij de bouwplanopbrengst gelijk blijft. Op kleigrond kunnen fijnzadige gewassen wel een nadeel ondervinden in opbrengst. Hoewel de toepasbaarheid van compost vanwege regelgeving beperkt is, geeft het een positief effect op opbrengst en koolstofvastlegging.
Impactscore
Met de Impactscore laten we zien op welke bedrijfsactiviteiten de onderzoekresultaten direct effect hebben. Een onderzoeksresultaat kan bijvoorbeeld leiden tot het gebruik van minder gewasbeschermingsmiddelen of minder meststoffen. Dat vermelden we met een korte toelichting.
Gezondheid bodem
NKG geeft op klei meer diversiteit aan regenwormen en geleedpotigen.
Uitspoeling meststoffen
NKG op zand lijkt een lage N-mineraal najaar te geven en mogelijk daardoor een verminderde nitraatuitspoeling.
Uitstoot broeikasgassen
Het effect van NKG op koolstofvastlegging is niet eenduidig. Hoewel in de literatuur bij NKG vaak een hogere koolstofopslag wordt gevonden, geldt dat niet bij de teelt van rooivruchten zoals we dat in Nederland kennen.
Kosten
Het toepassen van maatregelen voor beter bodembeheer vraagt een investering. Voor NKG zijn andere werktuigen nodig om de grond te bewerken.
Gewasopbrengst
De bouwplanopbrengst bij NKG ten opzichte van ploegen is nagenoeg gelijk. Afhankelijk van de grondsoort kunnen bepaalde gewasopbrengsten negatief of positief reageren op de maatregel.
Betrouwbaarheidsscore:
Geen betrouwbaarheidsscore omdat het gaat om literatuuronderzoek.
